نوید مؤمن: رئیس‌جمهور آمریکا نسبت به آنچه طی چند روز اخیر در بغداد رخ داده، بسیار نگران است! صدور بیانیه مسؤولانه و بسیار مهم حضرت آیت‌الله‌العظمی حائری، مرجع تقلید نزدیک به جریان صدر در یکی از حساس‌ترین برهه‌های حیات عراق به کمک این کشور آمد و جلوی بسط دهشتناک یک بحران داخلی را گرفت. اگرچه مقامات آمریکایی از سال 2003 میلادی تاکنون خلق بحران‌های مزمن در عراق را به‌مثابه یک «نقشه راهبردی» در دستور کار خود قرار داده‌اند اما هر بار به دلیل و بهانه‌ای، این نقشه شوم به سرانجام نرسیده است. 

جو بایدن سال 2006 میلادی در حالی که به عنوان سناتور ایالت دلاور در کنگره آمریکا حضور داشت، طرح «فدرالیزه کردن عراق» بر اساس قومیت و مذهب را مطرح کرد. ارائه این طرح به اندازه‌ای جنجالی بود که حتی جرج واکر بوش به عنوان اشغال‌کننده عراق نیز در آن زمان جرات نکرد به صورت علنی مانور ویژه‌ای روی آن دهد! با این حال طرح بایدن (فدرالیزه کردن و متعاقبا تجزیه عراق) در اتاق‌های فکر سیاست خارجی آمریکا به دال مرکزی تصمیم‌سازی و راهبرد‌پردازی در قبال عراق تبدیل شد. بایدن پس از پیروزی اوباما در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2008، به عنوان معاون رئیس‌جمهور وارد کاخ سفید شد. او در طول مدت حضور خود در مسند معاون رئیس‌جمهور، بارها به عراق سفر کرد. برخی منابع خبری تعداد سفرهای رسمی و غیررسمی بایدن به بغداد در مسند سناتوری و معاونت رئیس‌جمهوری آمریکا را بالغ بر 30 سفر می‌دانند! سفرهایی که جملگی در راستای بررسی میدانی بایدن جهت اجرایی ساختن طرح فدرالیزه کردن عراق، مورد تفسیر قرار گرفته است. 

اوج بازی خونین معاون وقت رئیس‌جمهور آمریکا و همراهانش در قبال عراق، خلق تروریسم تکفیری داعش در عراق و سوریه بود. سال 2013 میلادی، پس از تاسیس داعش توسط سرویس‌های امنیتی آمریکا، عربستان و رژیم اشغالگر قدس، قرار بود حکومت‌های عراق و سوریه در عرض ۶ ماه تا یک سال توسط مهره‌های تکفیری وابسته به موساد و سازمان سیا سقوط کرده و شامات و بین‌النهرین به زمینی سوخته جهت سلطه بی‌حد و حصر غرب و صهیونیست‌ها در منطقه مبدل شوند. پس از آن، بایدن قصد داشت نهایتا تا سال 2016 میلادی طرح فدرالیزه کردن عراق و متعاقبا، تجزیه این کشور به «عراق سنی‌نشین»، «عراق شیعه‌نشین» و «عراق کرد‌نشین» را در دستور کار قرار دهد.

اشتیاق رئیس‌جمهور کنونی آمریکا نسبت به این موضوع به اندازه‌ای بود که سال 2015 میلادی (در حاشیه برگزاری اجلاس داووس) در دیداری با مسعود بارزانی، رئیس وقت اقلیم کردستان گفته بود: ما در طول زندگی خود، یک کردستان مستقل را خواهیم دید! با وجود آنکه دولت ترامپ نیز در طول سال‌های 2016 تا 2018 میلادی ذره‌ای از طرح بایدن و سیاست‌های کلان ترسیم‌شده از سوی او (در قبال عراق) عدول نکرد اما پیش‌بینی بایدن تحقق نیافت! رصد هوشمندانه و آگاهانه فرزندان مقاومت نسبت به این نقشه شوم آمریکا منتج به در هم شکستن خلافت داعش در سال 2018 میلادی شد. به عبارت بهتر، تاریخ مصرف و طول عمر تروریست‌های کوکی کاخ سفید مطابق پیش‌بینی‌‌های صورت‌گرفته از سوی نهادهای فکری و سیاسی این کشور، پیش نرفت. 

اکنون بایدن بار دیگر در رأس معادلات سیاسی و اجرایی واشنگتن قرار گرفته و عطش تجزیه عراق چشم و گوش وی را کور و کر کرده است! رئیس‌جمهور آمریکا اکنون ۲ مسیر موازی را در این باره دنبال می‌کند: یکی تثبیت گزاره «عراق ناامن و بحرانی» و دیگری «بازتعریف تروریسم تکفیری». از دید بایدن و همراهانش این ۲ مؤلفه باید به صورت همزمان در صحنه سیاسی- امنیتی عراق نمود پیدا کند، زیرا حیات یکی از آنها بدون تحقق دیگری امکان‌پذیر نخواهد بود. بایدن مانند ترامپ به این نتیجه رسیده بود که «بی‌دولتی» بهترین گزاره‌ای است که در راستای پیوند ۲ مؤلفه فوق باید در بغداد تحقق پیدا کند. لذا مقامات آمریکایی و رسانه‌های غربی، استقبال ویژه‌ای از تحرکات جریان صدر در عراق کرده و تسخیر پارلمان و نهادهای قضایی این کشور را به‌مثابه یک «مطالبه مدنی» در برابر افکار عمومی دنیا مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. همزمان، بخشی از بازماندگان داعش از سال 2018 تاکنون، در مناطق مرزی عراق و سوریه- که تحت نظارت اشغالگران آمریکایی در این مناطق یا کردهای مورد حمایت کاخ سفید می‌باشند- در قالب «هسته‌های جدید تروریسم تکفیری» بازتوزیع و بازتعریف شدند. تشدید حملات و عملیات‌های گوناگون داعش در جریان ناآرامی‌های داخلی عراق نشأت‌گرفته از همین نقشه بود. در محاسبات جدید مقامات آمریکایی، باید «بحران داخلی» در عراق ماه‌ها ادامه پیدا می‌کرد و تبدیل به «جنگ داخلی» می‌شد. مقامات امنیتی آمریکا در راستای تحقق این ماجرا، روی شکاف‌های داخلی عراق و عطش برخی جریان‌ها برای کسب قدرت مطلق در بغداد حساب ویژه‌ای باز کرده بودند. با این حال بیانیه تاثیرگذار مرجعیت شیعه (حضرت آیت‌الله‌العظمی حائری) چیزی نبود که 40 دزد بغداد محاسبه آن را حتی در مخیله خود کرده باشند.

آری! این همان قدرت مرجعیت شیعه است که محاسبه آن در ظرف ذهنی و عقلی دشمنان اسلام و انسانیت نمی‌گنجد.

چند سال از تصویب قانون هوای پاک در کشور می‌گذرد اما طی این سال‌ها هیچ اقدامی در زمینه اجرای این قانون انجام نشده است. حالا به نظر می‌رسد سازمان محیط‌زیست به عنوان متولی اصلی این موضوع، اقدامات لازم را در راستای پایش و پیگیری اجرای دقیق قانون هوای پاک در دستور کار قرار داده است.

 به گزارش «وطن‌امروز»، ورود گرد و غبار به کشور، وجود آلاینده‌های صنعتی ناشی از سوخت مازوت نیروگاه‌ها، تردد حجم عظیمی از خودروهای فرسوده دودزا در خیابان‌های کشور و... در چند سال اخیر نفس مردم را بویژه در فصول سرد سال به دلیل وارونه شدن هوا به شماره انداخته است اما طی این سال‌ها مسؤولان سازمان‌ها، نهادها و دستگاه‌های مرتبط با این معضلات به جای حل اساسی این مشکلات، هر کدام توپ ناکارآمدی خود را به زمین دیگری می‌اندازند. حال با روی کار آمدن دولت سیزدهم و تاکید شخص رئیس‌جمهور بر حفاظت از سلامت مردم و محیط‌زیست، اقداماتی در دستور کار قرار گرفته است تا مشکل آلودگی هوا با اجرای قانون هوای پاک با تفکیک فعالیت دستگاه‌ها و نهادهای مرتبط و تحت نظارت دقیق سازمان محیط‌زیست حل‌وفصل شود. آنطور که علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست صبح دیروز در جمع خبرنگاران اعلام کرد، این سازمان به‌جد پیگیر اجرای قانون هوای پاک است. وی در پاسخ به سوال «وطن‌امروز» که «سازمان حفاظت محیط‌زیست برای اجرای این قانون چه تعاملی با سایر نهادها و دستگاه‌های مرتبط دارد تا هر کدام به سهم خود بتوانند در این زمینه کارساز شوند»، افزود: از نظر قانونی پایش و پیگیری این موضوع بر عهده این سازمان است و در این بخش نشست‌هایی با وزیر کشور داشتیم چنانکه در این حوزه ۶۲ حکم به ما عرضه شد که باید در ۹ کلانشهر اجرایی شود. وی ادامه داد: خارج کردن خودروهای فرسوده از ناوگان حمل‌و‌نقلی تا آلاینده‌های ثابت و متحرک همه جزو این حوزه‌هاست. حدود ۱۱ دستگاه در حوزه هوای پاک مسؤولیت دارند و ما به عنوان ناظر، برنامه دقیقی را تدوین و مشخص کرده‌ایم که چه کسی، با چه روشی، در چه بازه زمانی و از چه محل تأمین اعتباری تکالیف خود نسبت به هوای پاک را انجام دهد. ما این موارد را پیگیری می‌کنیم و به قوه ‌قضائیه گزارش می‌دهیم. سلاجقه همچنین درباره موضوع حل مشکل پدیده گرد و غبار به «وطن‌امروز» گفت: دولت و در ذیل آن سازمان محیط‌زیست در این زمینه در داخل و خارج از کشور اقدامات خوبی را انجام داده است که در بخش خارجی منجر به برگزاری نشست وزیران منطقه‌ای شد. این اجلاس با حضور ١١ کشور در ایران برگزار شد که در آن با 5 کشور تفاهمنامه امضا کردیم که بر اساس آن مهرماه سال جاری کارشناسان ایرانی به عراق و سوریه می‌روند تا اقدامات اجرایی مقابله با گرد و غبار آغاز شود. معاون رئیس‌جمهور در ادامه تصریح کرد: همچنین توجه به حذف مازوت‌سوزی صنایع بویژه در نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها مورد توجه این سازمان بوده که در این راستا طبق بازدیدی که از پالایشگاه اصفهان شد، قرار است دیگر مازوتی در این صنایع نسوزد. 

وی افزود: بدون مجوز سازمان محیط‌زیست هیچ پروژه‌ای اجرا نخواهد شد. وی همچنین در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره دریاچه ارومیه گفت: سازمان در برابر عدم اجرای وظایف سایر نهادها اصلا سکوت نخواهد کرد و در جلسه هیات دولت نیز به وزیر نیرو درباره دریاچه ارومیه و بحث حقابه تذکر دادیم. تاکنون کارهایی انجام شده و سرمایه‌های ملی به سمت دریاچه ارومیه رفته است. قاعدتا منطق حکم می‌کند که ببینیم آیا این سرمایه‌ها نتیجه داشته است یا خیر و بعد اقدامات دیگر انجام شود. 

رئیس سازمان محیط‌زیست ادامه داد: با ایجاد ۲ سد قرار بود ۶۰۰ میلیون مترمکعب آب را به دریاچه ارومیه وارد کنیم اما به دلیل نقص در خط لوله هنوز این اتفاق نیفتاده است. باید بگویم در بخش سخت‌افزاری کارها تقریبا انجام شده اما در بخش نرم‌افزاری هنوز کارهایی باقی مانده است. به عنوان مثال سطح زیرکشت دریاچه ۱۲۰ درصد افزایش یافته و این در تناقض با اصلاح روند بهبود دریاچه ارومیه است. باید الگوی کشت و کاهش سطح زیرکشت اصلاح شود. بدون در نظر گرفتن معیشت جایگزین این امکان وجود نخواهد داشت که بتوان وضع بهتری برای دریاچه رقم زد. 

سلاجقه در ادامه درباره نظر یکی از مسؤولان سابق که گفته بود خشک شدن دریاچه ارومیه تقصیر مردم است و نه تغییر اقلیم، گفت: در وضع فعلی، تغییر اقلیم نقش اولیه را دارد. تغییر اقلیم انکار‌ناپذیر است و باید خودمان را با این شرایط سازگار کنیم اما تغییر کاربری اراضی تبدیل به یک عادت شده است و باید این وضع اصلاح شود. 

معاون رئیس‌جمهور در ارتباط با بحث حقابه ایران از هامون گفت: وقتی دولت ثابتی وجود نداشته باشد، نمی‌توان بازخواست کرد. بارها فرستاده ویژه‌ای را برای مذاکره به کشور افغانستان فرستاده‌ایم اما با خلف وعده رو‌به‌رو شدیم. از این به بعد سعی می‌شود از ظرفیت سازمان‌های بین‌المللی برای پیگیری استفاده کنیم. 

سلاجقه در ارتباط با استحصال آب‌های ژرف توضیح داد: ما مکاتباتی با معاونت علمی و وزارت نیرو داشته‌ایم که گزارش‌های علمی خود را درباره این مناطق بدهند و تا زمانی که نتیجه حاصل نشود اجازه استحصال داده نخواهد شد. 

وی در رابطه با شرکت‌های دانش‌بنیان گفت: شعار ما در این دوره مردم‌پایه بودن و هوشمندسازی است. سعی شده از ظرفیت سمن‌ها استفاده کنیم. حدود ۲۳۰ شرکت دانش‌بنیان را که در حوزه محیط‌زیست فعالیت می‌کنند در همایشی جمع کردیم و نظرات آنها را گرفتیم و سعی داریم از ظرفیت آنها بهره‌مند شویم. ضمن اینکه بیستمین نمایشگاه بین‌المللی محیط‌زیست هم در مهرماه برگزار می‌شود. 

رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در رابطه با مدیریت پسماندها گفت: از سال ۸۶ که کارگروه پسماند شکل گرفت تا امروز ۴۶ درصد نشست‌ها در همین ۱۱ ماه اخیر رخ داده است و دستاوردهای خوبی داشته‌ایم. به عنوان مثال با صنایع رایزنی شده تا از پسماندهای خود به عنوان سوخت استفاده کنند یا در مناطقی مثل سراوان از شیرابه انباشته شده برای کشاورزی استفاده شود. ما در تلاش هستیم جلوی مافیای پسماند را بگیریم. 

سلاجقه همچنین در ارتباط با تشکیل ستاد اربعین در محیط‌زیست برای نخستین ‌بار گفت: مدیریت پسماند در مراسم اربعین باید به نحو احسن انجام شود و ما چند دستگاه خودرو برای جمع‌آوری پسماند اختصاص داده‌ایم. در این حوزه جای کار بسیار است، چرا که آموزش‌های محیط زیستی می‌تواند در موکب‌ها به مردم ارائه شود.

گروه اقتصادی: روسیه شامگاه جمعه اعلام کرد صادرات گاز به اروپا از طریق خط لوله «نورد استریم 1» را پس از مشخص شدن نشتی در این خط لوله به طور کامل متوقف کرده است. شرکت دولتی گازپروم که قرار بود روز شنبه این خط لوله را پس از چند روز تعمیر و نگهداری مجدد فعال کند، اعلام کرد این تعلیق به دلیل نقص فنی بوده است. 

به گزارش «وطن‌امروز»، به نظر می‌رسد روسیه فعلا به طور نامحدود جریان گاز طبیعی از طریق خط لوله «نورد استریم1» را به حالت تعلیق درآورده است که این امر فشار بر اروپا را تشدید کرده و خطرات رکود اقتصادی را افزایش می‌دهد. این اقدام ساعاتی پس از آن انجام شد که کشورهای گروه 7 اعلام کردند در حال پیشبرد طرحی برای اعمال سقف قیمتی بر صادرات نفت روسیه به عنوان بخشی از اقدامات‌شان برای کاهش درآمدهای نفتی مسکو هستند که می‌تواند برای تأمین بودجه حمله روسیه به اوکراین استفاده شود. 

اروپایی‌ها معتقدند روسیه قصد دارد تا پیش از زمستان عرضه گاز خود به اروپا را کاهش دهد تا این قاره در فصل زمستان با مشکل انرژی روبه‌رو شود. 

گازپروم پیش از این نیز ماه ژوئن ظرفیت «نورد استریم 1» را به 20 درصد از ظرفیتش کاهش داده بود که همین امر باعث افزایش بیش از ۲ برابری قیمت گاز در اروپا شد. این شرکت اعلام کرده است که این تعطیلی به دلیل نشتی در توربین گاز اصلی در ایستگاه کمپرسور پورتووایا در نزدیکی سنت پترزبورگ رخ داده است. 

پس از جهش هفته گذشته قیمت گاز در اروپا به بالاترین سطح تاریخ خود، نرخ آن در روزهای اخیر کاهش یافته و به 209 یورو در هر مگاوات ساعت رسیده است، هر چند هنوز حدود 10 برابر میانگین قیمت در دهه گذشته است. دلیل کاهش قیمت‌ها روند قابل قبول ذخیره‌سازی انرژی توسط اروپایی‌هاست اما نکته مهم اینجاست که ذخایر گاز به تنهایی برای پاسخگویی به تقاضای زمستانی بدون گاز روسیه کافی نیست. سرگئی واکولنکو، کارشناس انرژی، گفت روسیه امیدوار است کمبود زمستانی گاز در اروپا، آنها را وادار کند که برای دریافت گاز روسیه حداقل با برخی از شرایط مسکو درباره اوکراین موافقت کنند. 

آلمان و دیگر اقتصادهای بزرگ اروپایی قصد دارند مصرف گاز خود را تا 15 درصد کاهش دهند تا از کمبود شدید در زمستان جلوگیری کنند، اگر چه ممکن است این قاره همچنان مجبور به سهمیه‌بندی شود. سایت خبری دویچه وله آلمان در همین رابطه و در واکنش به سیاست‌های سختگیرانه دولت آلمان برای کاهش مصرف، روز جمعه توئیتی با این عنوان منتشر کرد: «از حالا به بعد آلمانی‌ها مجبورند به دوش آب سرد عادت کنند!» لازم به ذکر است روسیه قبل از حمله به اوکراین، حدود 40درصد از تقاضای گاز اروپا را تامین می‌کرد. 

کشورهای عضو اتحادیه اروپایی همچنین به دنبال تنوع بخشیدن به منابع تامین‌ گاز خود؛ از جمله خرید بیشتر گاز طبیعی مایع از طریق دریا از کشورهایی از جمله ایالات‌متحده هستند. توقف کامل نورد استریم۱، تنها ۲ مسیر خط لوله مهم برای انتقال گاز روسیه به اتحادیه اروپایی باقی می‌گذارد؛ یکی از طریق اوکراین و دیگری از طریق دریای سیاه و ترکیه. 

آژانس شبکه انرژی آلمان روز شنبه گفت: «وضعیت متشنج است و نمی‌توان وخامت بیشتر اوضاع را رد کرد». آلمان که چندین دهه است به گاز ارزان روسیه وابسته شده، اکنون در تلاش است سیاست انرژی خود را ظرف چند هفته مجددا تغییر دهد تا از اقتصاد خود محافظت کند. این کشور در حال بررسی کارکرد نیروگاه‌های هسته‌ای در شرایطی است که می‌تواند یک چرخش چشمگیر در این حوزه باشد و در حال کار روی راه‌اندازی تاسیسات گاز طبیعی مایع است. 

وزرای انرژی اتحادیه اروپایی قرار است جمعه آینده در یک نشست اضطراری در بروکسل برای بحث بیشتر درباره آمادگی‌های خود برای زمستان، از جمله راه‌های کاهش تاثیر افزایش قیمت گاز بر هزینه‌های برق، ملاقات کنند. در واشنگتن، شورای امنیت ملی کاخ سفید گفته است در نتیجه همکاری ایالات متحده و اروپا، ذخیره‌سازی گاز تا زمستان تکمیل خواهد شد اما این تلاش‌ها به تنهایی کافی نخواهند بود. 

 

* جزئیات طرح سقف قیمتی برای نفت روسیه بزودی نهایی می‌شود

وزرای دارایی کشورهای گروه 7 توافق کردند برای خرید نفت از روسیه «سقف قیمتی» تعیین کنند که جزئیات آن تا 2 روز دیگر اعلام خواهد شد. وزرای دارایی 7 کشور صنعتی روز جمعه توافق کردند به منظور کاهش درآمدهای نفتی مسکو بر سر جنگ اوکراین و جلوگیری از افزایش بیشتر قیمت نفت، سقف قیمتی برای نفت روسیه اعمال کنند اما روسیه متعهد شده که فروش نفت خود را به کشورهایی که این سقف را اعمال کنند، نفروشد. 

این وزرا پس از نشست مجازی، به تشکیل کارتل خریداران متعهد شدند. با این حال گفتند جزئیات اصلی از جمله سقف هر بشکه بعدا بر اساس ورودی‌های فنی که مورد توافق کشورهای اجراکننده این موضوع قرار خواهد گرفت، تعیین خواهد شد. 

این وزرا گفتند: ‌امروز، ما طرح سیاسی مشترک خود را برای نهایی کردن و اجرای یک ممنوعیت جامع خدماتی که امکان حمل‌و‌نقل دریایی نفت خام و فرآورده‌های نفتی روسیه را در سطح جهان فراهم می‌کند، تأیید کردیم. 

بر اساس این بیانیه، خدمات حمل‌و‌نقل دریایی کشورهای غربی از جمله بیمه و تامین مالی در صورتی برای محموله‌های نفت خام روسیه مجاز است که با سقف قیمت تعیین شده یا کمتر از آن خریداری شود. 

وزرای گروه جی 7 اعلام کردند تا 5 سپتامبر که تحریم‌های جدید اتحادیه اروپایی درباره ممنوعیت واردات نفت روسیه آغاز می‌شود، این طرح نهایی خواهد شد. کرملین اعلام کرده است فروش نفت به کشورهای اجرا‌کننده سقف قیمتی را متوقف خواهد کرد که این امر بازار نفت را بی‌ثبات خواهد کرد. 

 

* ایتالیایی‌ها قبوض انرژی را آتش زدند

 صدها نفر در شهر ناپل ایتالیا در اعتراض به افزایش ناگهانی هزینه‌های زندگی و شرایط بیکاری، به خیابان‌ها آمدند و قبوض انرژی را به آتش کشیدند. معترضان در مقابل دفتر پست مرکزی این شهر تجمع و اعلام کردند که دیگر زمانی برای وعده دادن نیست و در شرایط بیکاری پرداخت قبوض ۳ برابر شده انرژی ممکن نخواهد بود. 

بحران انرژی در کشورهای اروپایی به جهش قیمت انرژی منجر شده و شرایط زندگی را برای مردم این کشورها دشوار کرده‌ است. رهبران کشورهای اروپایی پس از آغاز جنگ اوکراین در راستای حمایت‌ از کی‌یف به دنبال توقف کامل واردات نفت ‌و گاز از مسکو هستند و اکنون خود را برای زمستانی سرد و سخت آماده می‌کنند. 

موج اعتراض‌ها به افزایش هزینه‌ها و چند برابر شدن قبوض انرژی، اروپا را فرا گرفته‌ است. خلبانان شرکت هواپیمایی آلمانی لوفت‌هانزا روز جمعه به دلیل اختلاف بر سر افزایش دستمزد با این شرکت دست به اعتصابی ۲۴ ساعته زدند که به لغو اکثر پروازهای این شرکت انجامید. در انگلیس از کارکنان اداره پست و وکلای دادگستری گرفته تا افراد شاغل در خطوط هواپیمایی و فرودگاه‌ها نسبت به شرایط کاری خود معترض بوده و اعتصاب را تنها راه انتقال پیام اعتراض خود به مسؤولان می‌دانند. 

***

گروه اقتصادی: در راستای اقدامات تحولی در حسابرسی برخط از اجرای قانون بودجه کشور که از سال ۱۴۰۰ آغاز شده است، دومین گزارش تفریغ ۲ ماهه بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور در راستای اجرای مفاد بند «ط» از تبصره ۱۹ ماده واحده قانون بودجه سال جاری منتشر شد. 

به گزارش «وطن‌امروز»، با برگزاری انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در دوم اسفند 98 و تشکیل مجلس انقلابی، همزمان با تغییر ریل سیاست‌گذاری در قوه مقننه، دیوان محاسبات کشور هم دستخوش تغییرات گسترده‌ای شد به طوری که پس از انتخاب مهرداد بذرپاش به ریاست دیوان محاسبات کشور از ابتدای مرداد سال 99، شاهد تغییرات محسوس و موثری در فرآیند و روند فعالیت اصلی‌ترین بازوی نظارتی مجلس شورای اسلامی بوده‌ایم. تمام فعالیت‌های دیوان محاسبات طی سال‌های گذشته صرفا معطوف به گزارش‌های تفریغ بودجه آن هم با یک فاصله بیش از یک‌‌ساله که عملا هیچ آورده‌ای هم برای اقتصاد کشور نداشت‏، بود اما از مرداد 99 ضمن اصلاح سازوکار انتشار تفریغ بودجه و تبدیل نظارت پسینی سابق به نظارت پیشگیرانه و پیشینی، اعتباربخشی به گزارش تفریغ بودجه به عنوان الگویی برای بودجه‌ریزی سال بعد و چراغ راهی برای سیاست‌گذاری حال دولت در دستور کار قرار گرفت. مصداق این گزاره را می‌توان گزارش‌های ۲ ماهه تفریغ بودجه از سال 1400 دانست که نقش بسزایی در اصلاح رویه‌های تصمیم‌‌گیری دولتمردان داشته است. گزارشی که روز گذشته منتشر شد نیز در راستای همین سلسله گزارشات بود. در کنار تحولی که در زمینه تفریغ بودجه طی این مدت رقم خورده است، دیوان محاسبات حوزه ‌کاری خود را تسری داده و برای نخستین‌بار به مسائلی ورود کرده که آنچنان که باید و شاید دیوان در آن فعال نبوده است. نقطه اشتراک این فعالیت‌ها هم آن بوده که جزو دغدغه‌های مردم است. تشکیل نهضت کاهش قیمت تمام شده، ورود به انحرافات صندوق توسعه ملی، برگزاری جلسه پیگیری مطالبات بانک‌ها و موضوع ابربدهکاران، پیگیری خلع ید مالک هفت‌تپه، ایجاد مرکز ارتباط مردمی و گزارش‌های کارشناسی و ممتد در رابطه با مسائلی مانند آلودگی هوا، واکسن‌ کرونا، پیگیری دلایل ترخیص نشدن کالاهای اساسی و فاضلاب خوزستان بخشی از عملکرد دیوان محاسبات در ۲ سال اخیر آن هم با شعار «دیوان فناورانه مردم‌پایه» بوده است. 

 

* کاهش ۵۱ درصدی تعداد دستگاه‌هایی که صورتحساب ارائه نکرده بودند

بر اساس این گزارش، در ۴ ماه ابتدای سال جاری، از میان ۶۷ حکمی که طبق قانون باید تا پایان خردادماه برای آنها آیین‌نامه، دستورالعمل، سازوکار اجرایی، ترتیبات اجرایی و یا شیوه‌نامه تهیه و تصویب می‌شد، تنها ۱۷ مورد (۲۵ درصد) اجرایی شده و در ۵۰ مورد دیگر احکام تصویب نشده است. لازم به یادآوری است که عدم ابلاغ به موقع آیین‌نامه‌ها، موجب اجرا نشدن احکام قانون بودجه، کاهش وصول درآ‌مدها و در نهایت محقق نشدن هدف قانون‌گذار می‌شود. 

یافته‌های گزارش تفصیلی برش 4 ماهه تفریغ بودجه سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد حدود ۶۲ درصد منابع مصوب بازه زمانی این گزارش تحقق یافته است. همچنین طی همین بازه زمانی میزان مصارف حدود ۶۶ درصد مبلغ مصوب بوده است. مقایسه عملکرد وصول منابع عمومی دولت در 2 ماه اول و دوم سال جاری حاکی از روند مطلوب و افزایشی آن بوده است. 

بر اساس این گزارش، درآمدهای مالیاتی در 4 ماه اول سال جاری ۸۱ درصد مبلغ مصوب این بازه زمانی بوده و مجموع درآمدهای مالیاتی نیز تا تیر ۱۴۰۱ نسبت به دوره مشابه سال گذشته رشد ۶۹ درصدی را نشان می‌دهد و از حدود ۹۱ هزار میلیارد تومان به حدود ۱۵۴ هزار میلیارد تومان رسیده است. 

گزارش تفریغ بودجه 4 ماه نخست سال ۱۴۰۱ حاکی است میزان وصول حاصل از صادرات نفت خام و میعانات گازی و خالص گاز صادراتی نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش بیش از ۴۸۱ درصدی داشته است. به عبارت دیگر، می‌توان گفت منابع وصولی حاصل از صادرات نفت خام، میعانات گازی و خالص گاز صادراتی در 4 ماه نخست سال ۱۴۰۰ حدود ۱۱ هزار میلیارد تومان بوده که در 4 ماه نخست سال ۱۴۰۱ به حدود ۶۶ هزار میلیارد تومان رسیده است که از افزایش چشمگیر حدود ۵ برابری حکایت دارد. 

بر مبنای گزارش دیوان محاسبات، تعداد دستگاه‌های صورتحساب نداده در 4 ماه اول سال ۱۴۰۱ نسبت به دوره مشابه سال گذشته با کاهش ۵۱ درصدی همراه بوده و از ۲۱۸ دستگاه به ۱۰۷ دستگاه کاهش یافته است که نشان از بهبود وضعیت ارائه صورت‌حساب‌های ماهانه دستگاه‌های اجرایی تحت رسیدگی در پی انتشار نتایج گزارش‌های نظارت مستمر 2 ماهه و پیگیری‌های مستمر خزانه‌داری کل کشور و دیوان محاسبات دارد. 

بخش دیگری از این گزارش نشان می‌دهد به ‌رغم تکالیف مقرر در تبصره ۲ قانون بودجه سال ۱۴۰۱ مبنی بر واگذاری‌ها، هیچ‌گونه واگذاری طی 4 ماه منتهی به تیر سال جاری انجام نشده است. 

درباره فروش اموال و دارایی‌های مازاد دولت نیز به‌ رغم پیش‌بینی مبلغ ۲۳ هزار میلیارد تومان تحت عنوان «منابع حاصل از فروش اموال و دارایی‌های منقول و غیرمنقول مازاد دولت» در قانون بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور و صدور تعداد ۳۶ فقره مصوبه از سوی وزارت امور اقتصادی و دارایی مبنی بر الزام به فروش ۸۹ مورد از اموال طی بازه زمانی موضوع این گزارش، صرفا مبلغ ۵۸ میلیارد تومان وصول شده که این مبلغ کمتر از یک درصد مبلغ پیش‌بینی شده 4 ماه نخست سال جاری است.

گروه سیاسی: رهبر حکیم انقلاب اسلامی صبح روز گذشته در دیدار اعضای مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) و میهمانان شرکت‌کننده در هفتمین کنگره این مجمع، عظمت و محبوبیت اهل‌بیت را در دنیای اسلام بی‌نظیر خواندند و تأکید کردند: جمهوری اسلامی به عنوان پرچم برافراشته اهل‌بیت در مقابل نظام سلطه، معتقد است در دنیای اسلام هیچ خط فاصل مذهبی، قومی، فرقه‌ای و نژادی، حقیقی نیست و تنها خط فاصل برجسته و حقیقی، مرزبندی میان دنیای اسلام با جبهه کفر و استکبار جهانی است.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای با توصیه مؤکد به مجمع جهانی اهل‌بیت برای بهره‌‌گیری از عظمت و محبوبیت اهل‌بیت در دنیای اسلام، افزودند: مجمع باید پایگاه و محل الهام‌گیری همه مسلمانان و جان‌های مشتاق از معارف اهل‌بیت باشد و به‌گونه‌ای عمل کند که زینت اهل‌بیت شود.

رهبر انقلاب، معارف اهل‌بیت را مجموعه‌ای کامل از همه نیازهای مختلف آحاد بشر و جوامع بشری خواندند و گفتند: جوامع اسلامی امروز به همه ابعاد معارف اهل‌بیت نیاز جدی دارند و مجمع جهانی باید با برنامه‌ریزی دقیق و صحیح و استفاده از شیوه‌های معقول و ابزارهای تأثیرگذار، این وظیفه سنگین را انجام دهد. ایشان با اشاره به پرچم برافراشته نظام جمهوری اسلامی در مقابل نظام استکبار، افزودند: پیروان اهل‌بیت و شیعیان جهان مفتخرند که نظام اسلامی در مقابل اژدهای هفت ‌سر نظام سلطه، سینه سپر کرده و به اعتراف خود مستکبران، بسیاری از نقشه‌های آنان را به شکست کشانده است. رهبر انقلاب، رمز استواری جمهوری اسلامی را الهام‌گیری از اهل‌بیت دانستند و افزودند: آن ستارگان درخشان با معارف نظری و سیره عملی خود به ما آموخته‌اند که چگونه با تدبر و عمل به قرآن، راه اسلام عزیز را بپیماییم.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای پرچم جمهوری اسلامی را پرچم عدالت و معنویت خواندند و گفتند: بدیهی و طبیعی است دنیای سلطه که همه باورها و اعمالش بر مادیات و پول و زور متکی است، در مقابل این پرچم به معارضه و دشمنی برخیزد.

ایشان، آمریکا را در رأس جبهه استکبار خواندند و افزودند: امام بزرگوار با الهام از قرآن به همه یاد داد خطوط فاصل غیرحقیقی میان جوامع اسلامی را کنار بگذارند و فقط یک خط فاصل یعنی مرزبندی دنیای اسلام با کفر و استکبار را قبول داشته باشند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای خاطرنشان کردند: بر اساس همین باور عمیق بود که حمایت از فلسطین از همان روزهای اول در دستور کار انقلاب اسلامی قرار گرفت و امام با همه وجود پای مساله فلسطین ایستاد و جمهوری اسلامی امروز هم به همین هندسه سیاسی ترسیم شده امام راحل عظیم‌الشأن عمل می‌کند و در آینده نیز به آن وفادار خواهد ماند.

ایشان، همدلی بی‌نظیر موجود میان ملت‌ها در سراسر دنیای اسلام با ملت ایران را به علت پایبندی مردم ایران به راهبرد امام یعنی نفی خطوط مذهبی، فرقه‌ای و نژادی در جهان اسلام دانستند و افزودند: بر همین اساس ما همیشه همه کشورهای اسلامی را به بی‌اعتنایی به مسائلی همچون «شیعه و سنی»، «عرب و عجم» و دیگر خطوط فاصل و عمل به مبانی و اصول دعوت کرده‌ایم. رهبر انقلاب، تشویق ملت‌های دیگر به ایستادگی در مقابل زورگویی‌ها را از علل عصبانیت نظام سلطه و دشمنی آنها دانستند و گفتند: خنثی کردن نقشه‌های جنایتکارانه آمریکا در کشورهای مختلف که یک نمونه آن داعش بود، باعث تبلیغات متراکم ایران‌هراسی و شیعه‌هراسی، و متهم کردن ایران به دخالت در کشورهای دیگر شده است. ایشان با تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی دخالتی در کشورهای دیگر ندارد، اتهام‌زنی‌های سلطه‌گران را ناشی از عجز و ناتوانی آنها در جلوگیری از پیشرفت‌های چشمگیر نظام اسلامی خواندند و افزودند: البته همه باید در مقابل سیاست‌های استکباری هوشیار باشند و با آنها همراهی نکنند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، سیاست کنونی استکبار را پررنگ کردن تفاوت‌ها و خطوط فاصل غیرواقعی در دنیای اسلام برشمردند و گفتند: تحریک و نقشه‌کشی برای جنگ شیعه و سنی، عرب و عجم، شیعه با شیعه، و سنی با سنی که اکنون در برخی کشورها مشاهده می‌شود، سیاست شیطان بزرگ یعنی آمریکاست که باید در مقابل آن هوشیار بود. ایشان با اشاره به اینکه پیروان اهل‌بیت باید پرچمدار همبستگی و هم‌افزایی باشند، افزودند: همچنان‌که از روز اول گفتیم، تشکیل مجمع جهانی اهل‌بیت به معنای مقابله و دشمنی با غیرشیعه نیست و از ابتدا نیز با برادران غیرشیعه که در راه درست حرکت کرده‌اند همراهی کرده‌ایم.

رهبر انقلاب در پاسخ به این سوال که «آیا توانایی مقابله با معارضه‌های دشمنان جهان اسلام وجود دارد»، گفتند: قطعا توانایی متوقف کردن و عقب راندن استکبار با توجه به ظرفیت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری دنیای اسلام وجود دارد.

ایشان «حقایق و معارف اسلامی، توکل به خدا، نگاه امیدوارانه به تاریخ و مساله مهدویت» را از جمله ظرفیت‌های نرم‌افزاری جهان اسلام خواندند و با اشاره به بن‌بست‌های فکری غرب و نظام لیبرال - دموکراسی افزودند: البته در زمینه سخت‌افزاری، مستکبران با استعمارگری و استفاده از منابع دنیای اسلام و به‌ کار بردن انواع حیله‌ها، خود را قوی کرده‌اند اما ظرفیت‌های طبیعی دنیای اسلام برای پیشرفت بسیار زیاد است که اهمیت یک نمونه آن یعنی نفت و گاز امروز برای همه آشکارتر شده است.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، شکوفا شدن ظرفیت‌ها را در گرو عزم راسخ، شناخت دشمن، هدایتی همچون هدایت امام بزرگوار و کنار گذاشتن کم‌کاری‌ها دانستند و گفتند: امروز جمهوری اسلامی به ‌عنوان یک الگو و واقعیت زنده، توانسته در مقابل انواع دشمنی‌ها و حملات تاب‌آوری نشان دهد و آن نهال تازه روییده را به درختی کهن تبدیل کند. البته مقصود از الگو بودن، الگوگیری از ساختار سیاسی نیست بلکه تمسک به اصول و مبانی امام بزرگوار است. ایشان در پایان خاطرنشان کردند: آینده دنیای اسلام آینده روشنی است و مجموعه شیعه می‌تواند نقش‌آفرینی بزرگی در آن انجام دهد.

در ابتدای این دیدار، حجت‌الاسلام والمسلمین رمضانی، دبیرکل مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) از هفتمین اجلاس مجمع عمومی این مجمع که با حضور شخصیت‌هایی از ۱۱۷ کشور با شعار «اهل‌بیت(ع) محور عقلانیت، عدالت و کرامت» برگزار شد، گزارشی ارائه کرد.

گروه بین‌الملل: بعد از رسوایی بردگی جنسی زنان اوکراینی که به فلسطین اشغالی مهاجرت ‌کرده‌اند، دومین گزارش منتشر شده در این باره نشان می‌دهد برخی از این پناهجویان اوکراینی که از جنگ فرار کرده‌اند و یهودی هم هستند، به کرانه باختری فرستاده می‌شوند تا در خانه فلسطینی‌ها سکونت کنند که نشان‌دهنده اشغالگری بیشتر رژیم صهیونیستی است. 

چندی قبل خبری درباره مهاجرت اوکراینی‌ها به سرزمین‌های اشغالی فلسطین منتشر شد که جهان را دچار شوک کرد. شبکه 12 تلویزیون رژیم صهیونیستی از گروهی از زنان پناهجوی اوکراینی گزارشی منتشر کرد که می‌گویند به محض ورود به سرزمین اشغالی، صهیونیست‌ها می‌خواستند از آنها به عنوان برده جنسی استفاده کنند. این زنان اوکراینی می‌گویند به محض ورود به فرودگاه «بن‌گوریون»، شهرک‌نشین‌های صهیونیست به فرودگاه آمده بودند تا آنها را ترغیب به ارائه خدمات جنسی کنند. بر اساس این گزارش، افرادی به فرودگاه بن‌گوریون و هتل پانوراما فرستاده شده بودند تا زنان پناهجوی اوکراینی را وادار به مشارکت در اعمال غیراخلاقی کنند و آنطور که گزارش‌ها نشان می‌دهد طرح این درخواست‌های غیراخلاقی در فرودگاه بن‌گوریون آغاز شده است. اکنون گزارش تازه‌ای منتشر شده که نشان می‌دهد 33 هزار پناهجو از اوکراین به سرزمین‌های اشغالی مهاجرت کرده‌اند که بخش بزرگی از آنها یهودی هستند. یکی از خبرنگاران جروزالم‌پست نوشته است در بخشی از تپه‌های خوش‌آب و هوای کرانه باختری رود اردن که باید در اختیار فلسطینی‌ها باشد، بسیاری از خانواده‌های یهودی اوکراینی زندگی می‌کنند. البته این روزنامه نوشته است بسیاری از افرادی که به فلسطین اشغالی مهاجرت کردند، بعد از فروکش کردن جنگ روسیه و اوکراین دوباره به خانه‌های خود بازگشتند ولی هنوز تعداد افرادی که در سرزمین‌های اشغالی مانده‌اند زیاد است. شورای «آژانس یهود» که یک مجموعه صهیونیستی است، در گزارشی اعلام کرد 50 خانواده اوکراینی بعد از مهاجرت در شهرک‌های ساخته شده در کرانه‌باختری فلسطین ساکن شده‌اند. 

نکته مهمی که در این باره وجود دارد این است که این خانواده‌ها صهیونیست بوده و به وجود حکومت صهیون در فلسطین اعتقاد زیادی دارند و نقل مکان‌ آنها به کرانه‌باختری یک کار سازمان‌یافته است. در بخشی از این گزارش درباره این خانواده‌ها آمده است: «آنها که اکنون در خانه جدید خود مستقر شده‌اند، با شور و حرارت به حق یهودیان بر کل سرزمین فلسطین که توسط صهیونیست‌ها اعلام می‌شود، پایبندند». بنا بر گزارش رسانه‌ها، پروازها به اسرائیل پس از حمله به اوکراین بشدت افزایش یافته و این تلاشی است که ماه ژوئیه توسط وزارت دادگستری روسیه آغاز شد تا عملیات محلی آژانس یهود را متوقف کند. حتی روزنامه جروزالم‌پست با برخی خانواده‌های اسکان داده شده در کرانه باختری فلسطین گفت‌وگو کرده است. یکی از این خانواده‌های صهیونیست در پاسخ به پرسش خبرنگار که سوال کرده بود اکنون که در اینجا هستید چه احساسی دارید، گفته بود: «خیلی خوب! فلسطینی‌ها باید بدانند در اینجا سرزمینی ندارند و همه این کشور برای ما صهیونیست‌هاست». تعداد مهاجرانی که از اوکراین، روسیه و بلاروس به شهرک‌های صهیونیستی کرانه‌باختری نقل مکان کرده‌اند، در مقایسه با تعداد کل مهاجران منطقه بسیار کم است اما آژانس یهود تلاش‌های هماهنگی را برای جذب یهودیان از این کشورها انجام می‌دهد. «یگال دیلمونی» مدیر شورای آژانس یهود در اروپای شرقی گفته است این میز که در سال 2020 با هدف کمک به یهودیان اتحاد جماهیر شوروی سابق که قبلا به شهرک‌ها نقل مکان کرده بودند تأسیس شد، وظیفه کمک به فرار یهودیان اوکراینی را به دنبال تهاجم روسیه بر عهده گرفته است تا آنها را به سرزمین‌ها(ی اشغالی) بیاوریم. 

در همین راستا سال گذشته بود که خبری درباره انتقال یهودیان به فلسطین اشغالی منتشر شد اما مورد توجه رسانه‌ها قرار نگرفت. پایگاه عبری‌زبان «سروگیم» به نقل از مسؤولان اسرائیلی گزارش داد شمار آوارگانی که از زمان جنگ اوکراین و روسیه وارد فلسطین اشغالی شده‌اند، از مرز ۳۰ هزار پناهجو گذشته است و انتظار می‌رود که هزاران نفر دیگر از یهودیان اوکراینی به اراضی اشغالی منتقل شوند. 

«پنینا تامانو شاتا» وزیر مهاجرت رژیم صهیونیستی در این زمینه خبر داد، بیشتر پناهجویان جدید در وضعیت قانونی شدن قرار دارند و برگه‌های مهاجرت دریافت کرده‌اند، جز 2 هزار نفر که هنوز به این مرحله نرسیده‌اند. ما در داخل دولت بیشترین تلاش خود را به کار خواهیم گرفت تا به نحو احسن، در اسرائیل مستقر شوند. مشکل مسکن بیشتر مهاجران جدید حل شده است ولی ۴۲۱ نفر از آنان در هتل‌ها مستقر هستند. حدود ۳ هزار و ۳۰۰ نفر در حیفا مستقر شدند و سایر افراد تل‌آویو و نتانیا را برگزیدند. فرآیند جذب یهودیان اوکراین و مناطق اطراف آن، از مسؤولیت‌های اصلی حکومت اسرائیل است که باید محیط گرم و امنی برای یهودیانی در جهان فراهم کند که با بحران مواجه هستند. آمارهایی که وزارت مهاجرت رژیم صهیونیستی منتشر کرده، نشان می‌دهد که میانگین سن ۴۵ درصد از پناهجویان اوکراینی، بین ۲۲ تا ۵۰ سال است و در میان آنان افرادی هستند که در زمینه‌هایی مانند بازرگانی، بازاریابی، فناوری، مهندسی، هنر، بانکداری، حقوق، کامپیوتر و پزشکی فعالیت داشته‌اند. بحران روسیه و اوکراین بهانه و دستاویز خوبی برای رژیم صهیونیستی شده است تا خود را پدر معنوی یهودیان سراسر جهان، بویژه یهودیان اوکراین نشان دهد. دولت این رژیم در تلاش است که فلسطین اشغالی را امن‌ترین و باثبات‌ترین نقطه جلوه دهد و چنین وانمود کند که این رژیم قادر است از خود در برابر «خطرات دشمنان» دفاع کند. در همین ارتباط، «مصطفی الصواف» نویسنده و تحلیلگر سیاسی مسائل فلسطین تاکید کرد هدف کمپین رسانه‌ای رژیم صهیونیستی که با ادعای کمک به یهودیان اوکراین و انتقال آنان به فلسطین اشغالی آغاز شده است، ارسال پیام به همه یهودیان جهان است؛ زیرا اندیشه صهیونیسم این است که همه یهودیان جهان را در فلسطین جمع کند. البته برخی هم قصد مهاجرت به سرزمین‌های اشغالی را ندارند. به گفته شبکه ۱۳ رژیم صهیونیستی، در سایه جنگ در اوکراین، اکثر یهودیان ساکن این کشور که بیش از ۲۰۰ هزار نفر هستند، حاضر نشده‌اند به فلسطین اشغالی سفر کنند و ماندن در اوکراین یا سفر به دیگر کشورها را ترجیح می‌دهند. طبق این یادداشت، یهودیان اوکراینی با صدای بلند می‌گویند که اسیر وسوسه‌های اسرائیلی‌ها برای مهاجرت به فلسطین نشده و به صراحت، فلسطین اشغالی را موطن امنی که آینده امن و شکوفا برای فرزندان‌شان به ارمغان بیاورد، نمی‌بینند و در شرایطی که جنگ در اوکراین بالا گرفته و در این روزهای حساس، نمی‌خواهند هموطنان خود را تنها گذاشته و فرار کنند. رأی‌‌ الیوم در ادامه نوشت: «چه کسی می‌خواهد به سرزمینی سفر کند که صدها هزار موشک و پهپاد در منطقه خاورمیانه دورش را گرفته و هر روز شاهد تغییرات پیوسته در قواعد درگیری است. در شرایطی که برتری نظامی اسرائیل به وضوح کاهش یافته و قدرت‌های بزرگ منطقه‌ای چون ایران ظهور کرده‌اند و از سوی دیگر شاهد شکست‌های پی در پی آمریکا در افغانستان، عراق، سوریه و یمن هستیم». وبگاه رأی الیوم در یادداشت خود نوشته است که این موضع یهودیان اوکراین ضربه اساسی به پروژه صهیونیسم و مروجان آن است و بر این نکته تأکید می‌کند که «اسرائیل در نظر بسیاری از یهودیان ارض موعود نیست».

ثمانه اکوان: گذشت 6 ماه از آغاز جنگ اوکراین، این فرصت را ایجاد کرده است که راجع به چگونگی نگاه آمریکا به خودش و نقشی که در این زمینه برای خود تعریف کرده است، پژوهش‌های بیشتری انجام شود. آغاز نخستین جنگ در اروپا بعد از سال 1945، یعنی پایان جنگ دوم جهانی، آمریکا را در چشم‌اندازی که برای سیاست خارجی‌اش و همچنین نقشش در جهان تعریف کرده بود، دستخوش تغییر و تحولات زیادی کرد. 

ایالات متحده با ورود به جنگ دوم جهانی، توانست یکی از فاتحان این جنگ باشد و پس از آن نظم روابط بین‌الملل بر پایه تشکیل سازمان ملل و سازمان‌های بین‌المللی سیاسی و اقتصادی دیگر را برپا ساخت. آمریکا بعد از نگاه فاتحانه به دنیا، می‌دانست حالا دیگر به عنوان ابرقدرت بلامنازع می‌تواند سیاست انزوا را کنار گذاشته و در تحولات بین‌المللی نقش جدی‌تری داشته باشد. دوران سرخوشی بعد از پایان جنگ دوم جهانی با این حال زیاد پایدار نماند و با آغاز جنگ سرد، دنیا به سمت دوقطبی‌ای رفت که می‌توانست قدرت هر ۲ قدرت درگیر در رقابت‌های نوین را با فرسودگی توان‌شان رو‌به‌رو کند. 

قرن آمریکایی نمی‌توانست با ادامه جنگ سرد تداوم زیادی داشته باشد. فروپاشی شوروی و آغاز تقسیم این کشور به حکومت‌های کوچک‌تر، آمریکا را بار دیگر به عنوان تک ابرقدرت دنیا مطرح کرد. ایالات متحده با شکل‌گیری اتحادیه اروپایی، دیگر ترسی از شکل‌گیری جنگ در اروپا نداشت و توانست در طول این مدت به منطقه غرب آسیا، آفریقا و حتی آسیای میانه و قفقاز نگاه دیگری داشته باشد تا آنها را به سمت پذیرش «جامعه جهانی» جدید ایجادشده مبتنی بر قدرت آمریکا هدایت کند. همین تفکر بود که در نهایت به ریشه افول آمریکا در مدیریت جهان تبدیل شد. 2 دهه جنگ در منطقه خاورمیانه و شکل‌گیری هسته‌های قدرتمند جدید تروریستی در منطقه -که براحتی قدرت ایالات متحده را به چالش می‌کشید- نشان داد «قرن آمریکایی» چندان هم نمی‌تواند با اعتماد به نفس کامل ادامه پیدا کند. شکست آمریکا در جنگ‌های عراق و افغانستان، روی کار آمدن ترامپ و درگیر شدن ایالات متحده در مشکلات داخلی‌اش، صرف هزینه‌های هنگفت برای مصارف نظامی و رویارویی اقتصادی با چین، توان و قدرت ایالات متحده را برای ادامه قرن آمریکایی از این کشور گرفت. دولت ترامپ به درستی به این مساله رسیده بود که باید مدتی در انزوا مانده و به سمت قدرتمندسازی ایالات متحده از درون برود؛ شاید بتواند از این طریق راهی برای بازگشت قدرتمندتر به عرصه جهانی نیز پیدا کند. نیمه‌کاره ماندن راه ترامپ و روی کار آمدن بایدن اما نشان داد آمریکا می‌تواند هر از گاهی برای بازگشت به عرصه قدرت عجول باشد. هم‌اینک جهان با ۲ آمریکا رو‌به‌رو است؛ آمریکایی که می‌خواهد رهبری جهان را در دست داشته باشد اما در تمام حوادث سهیم نباشد -که در دولت دموکرات‌ها این هدف دنبال می‌شود- و آمریکایی با قدرت هژمونی که در تمام عرصه‌ها می‌خواهد ورود به سبک نظامی داشته باشد و در عین حال سیاست تهاجمی خود را نیز در قبال بسیاری از کشورهای دنیا ادامه دهد. در فقره دوم، آمریکا نه رهبر جهان، بلکه رئیس جهان است و حتی متحدان آمریکا نیز باید بدون هیچ ابهام و سوال و جوابی، مسیری که آمریکا می‌خواهد را بپیمایند. دولت ترامپ در تلاش بود به متحدان خود بویژه اروپاییان بفهماند مسیر دوم برای همیشه از سوی دولت‌های مختلف در این کشور دنبال می‌شود. ترامپ می‌خواست به اروپا بفهماند دوران سواری مجانی گرفتن از آمریکا و تامین امنیت‌شان از سوی ناتویی که بیشترین بودجه‌اش را واشنگتن می‌پردازد، پایان یافته است. با این حال دوران ترامپ به سرعت تمام شد و حالا سیستم سیاسی واشنگتن به نوعی هم در حال پیمودن راه اول است و هم راه دوم. دولت بایدن می‌خواهد رهبر جهان باشد. رهبری که دستورات لازم را به تمام کشورها می‌دهد، از آنها حمایت یا با آنها برخورد می‌کند و در نهایت با همکاری و هماهنگی بین متحدانش، اهداف و منافع خود را در سراسر دنیا پیش می‌برد. از سوی دیگر این رهبری هزینه‌های زیادی برای ایالات متحده دارد که بسیاری از آنها تنها اقتصادی نیست و شامل هزینه‌های نظامی نیز می‌شود. در ماجرای اوکراین، دولت بایدن نمی‌توانست تنها نظاره‌گر پیشرفت این بحران باشد. از سویی دولت او می‌خواست به اوکراین برای مقابله با روسیه کمک کند و کمک‌های میلیارد دلاری زیادی را راهی این کشور کرد اما از سوی دیگر همچنان با نگاه هژمونیک می‌خواهد مطمئن شود این جنگ به اندازه‌ای ادامه می‌یابد که دیگر نتوان گفت روسیه یکی از قدرت‌های بزرگ جهان است، زیرا قدرتش در مسیر مبارزه با کی‌یف بشدت تحلیل می‌رود و تحریم‌های اقتصادی نیز به این مساله شتاب بیشتری می‌بخشد. 

در مساله چین، سیاست آمریکا همچنان در مسیر تکامل قرار دارد. از یک سو واشنگتن به دنبال اجرای سیاستی مانند اوکراین در قبال تایوان است و از سوی دیگر خود را برای درگیری بزرگ آماده می‌کند. آمریکا در واقع در قبال چین نه از راه دیپلماسی و رهبری جهانی، بلکه از طریق نظامی در حال فعالیت است؛ یعنی در تنها زمینی که در مقابل چین از برتری برخوردار است. دولت بایدن در این زمینه بخوبی نشان داده است مخلوطی از رهبری و ریاست بلامنازع را می‌خواهد. رهبری‌ای که بتواند از طریق دیپلماتیک کشورهای اروپایی را با خود همراه کند و ریاستی که از طریق سیاست‌های مبتنی بر واقع‌گرایی تهاجمی‌اش بتواند اوضاع جهان در منطقه شرق آسیا را مدیریت کند. 

سوال مطرح در این شرایط این است: آیا بایدن با مخلوط کردن سیاست‌های لیبرالیستی و واقع‌گرایی، می‌تواند راه آمریکا به سوی ادامه دادن قرن آمریکایی را باز کند؟ در اینجا ۲ مساله وجود دارد که می‌تواند آینده این مسیر را مشخص کند. 

1- آیا آمریکا توان ادامه مسیر برای مجبور کردن اروپا به همراهی با سیاست‌هایش را دارد؟ فشار اقتصادی موجود بر روی قاره سبز در ماجرای اوکراین، می‌تواند در قبال چین، به یکباره به سمت واشنگتن بازگردد؛ اروپایی که این روزها درگیر مسائل مرتبط با امنیت انرژی و افزایش قیمت کالاهای اساسی‌اش است، شاید به این زودی‌ها توان مقابله با بحران اقتصادی ناشی از تحریم‌های چین را نداشته باشد و اینجا رهبری آمریکا در میان متحدانش به ریاست محض تبدیل می‌شود و در نهایت تا مدت زمانی محدود نمی‌تواند ادامه یابد. زمانی که مردم در پایتخت‌های اروپایی به دلیل عدم توان دولت‌های‌شان در مدیریت بحران انرژی به خیابان‌ها بریزند، دولت‌ها به سمت ملی‌گرایی و حفظ منافع خود در برابر منافع آمریکا می‌روند و بزودی نتایج این سیاست‌ها در انتخابات‌های محلی و حتی انتخابات شورای اروپایی مشخص خواهد شد. 

2- آیا آمریکا توان ادامه مسیر مقابله با قدرت‌های دیگر جهان به صورت به راه انداختن جنگ نیابتی علیه آنها را دارد؟ ایالات متحده هم‌اینک بیش از 14 میلیارد دلار هزینه جنگ در اوکراین کرده است. دولت بایدن درخواست 43 میلیارد دلار دیگر در این زمینه داشته است تا اطمینان یابد درگیری‌ها در اوکراین به این زود‌ی‌ها پایان نمی‌یابد. دولت بایدن در همین حال قرارداد 1.1 میلیارد دلاری فروش تسلیحات به تایوان را در دستور کار خود دارد اما اگر وضعیت شکننده منطقه به یک درگیری یا جنگ تمام‌عیار ختم شود، دیگر دولت بایدن -یا هر دولت دیگری پس از او- نمی‌تواند به فروش سلاح به تایوان بپردازد و منتظر نفع اقتصادی از این مساله باشد بلکه باید خود را برای کمک‌های بلاعوض میلیارد دلاری به تایوان آماده کند و همه اینها یعنی آمریکا با اینکه نیرویی به مناطق جنگی نمی‌فرستد اما هزینه‌های جنگ را بر عهده می‌گیرد و اتفاقا، این همان مساله‌ای است که باعث شکست این کشور در 2 جنگ افغانستان و عراق شد. 

نگاهی به محدودیت‌های اقتصادی و نظامی ایالات متحده نشان می‌دهد اتفاقا سیاست دونالد ترامپ با وجود همه نقص‌ها و معایبی که داشت راه‌حل خوبی برای ایالات متحده برای هموار کردن راه بازگشتش به عرصه قدرت جهانی بود. آمریکا باید مدتی از کار رهبری و ریاست جهانی فاصله می‌گرفت و به اقتصاد و حل کردن مسائل داخلی‌اش می‌پرداخت و دوباره با قدرت بیشتر به عرصه مدیریت جهان بازمی‌گشت. 

اما مساله‌ای که شرایط را برای بازگشت آمریکا به عرصه قدرت جهانی بسیار اورژانسی کرد، باز هم به منطقه غرب آسیا بازمی‌گردد. تجربه خروج از عراق و افغانستان، باعث ایجاد خلأ قدرت در منطقه شد که به صورت کاملا طبیعی به قدرت‌های منطقه‌ای اجازه بروز و ظهور داد. چیزی که بشدت باعث ایجاد نگرانی در غرب شده بود، دقیقا همین مساله بود؛ خلأ قدرتی که در نهایت باعث افزایش توان قدرت‌های منطقه‌ای مانند ایران و روسیه در منطقه شد. دولت بایدن تلاش دارد با تحریم‌ها، تا حد زیادی این توازن را به نفع خود بر هم بزند اما در نهایت نمی‌تواند جلوی پروسه ظهور قدرت‌های منطقه‌ای چه در منطقه ما و چه در منطقه شرق آسیا یا هر جای دیگر دنیا را بگیرد. افول آمریکا دقیقا ریشه در همین مساله دارد: ظهور قدرت‌های منطقه‌ای که نه رهبری و نه ریاست آمریکا بر دنیا را به رسمیت نمی‌شناسند و اتفاقا قدرت تاب‌آوری در برابر قدرت‌نمایی‌های دولت‌های مستقر در واشنگتن را نیز دارند و اعتقاد دارند قرن آمریکایی مدت‌هاست پایان یافته.

گروه فرهنگ و هنر: سفرنامه‌نویسی را شاید بتوانیم یک تجربه سفر بدانیم برای آن‌ دسته از خوانندگانی که قدرت تخیل قوی دارند؛ یک تجربه نازیسته. چیزی شبیه به فناوری واقعیت مجازی که تو را با حال و هوایی همراه می‌کند که در معرض آن نیستی. حالا که در آستانه سفر و اجتماع بزرگ اربعین قرار داریم، رادیو تهران تلاش کرد با بازخوانی سفرنامه «پیاده تا خورشید» علیرضا قزوه، جاماندگان این سفر را با حال و هوای کربلا همراه کند؛ هر چند فرسنگ‌ها از آن سرزمین دور هستند. 

به گزارش «وطن‌امروز»، امسال با کم شدن سایه کرونا بار دیگر مرزهای عراق به روی زواری باز است که می‌روند تا در هوای حسین نفسی تازه کنند ولی عده‌ای هم هستند که به هر دلیلی از این قافله جا می‌مانند و فرصت حضور در این اجتماع عظیم را از دست می‌دهند. رسانه‌ها از جمله رادیو و تلویزیون نیز مانند سالیان قبل، تلاش می‌کنند برای این جاماندگان شور و حال اربعین را ترسیم کنند اما رادیو تهران در اقدامی متفاوت، سراغ یک سفرنامه رفته است. سفرنامه اربعینی شاعر معاصر علیرضا قزوه که با عنوان «پیاده تا خورشید» در انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده، قرار است از روز شنبه نوزدهم تا چهارشنبه سی‌ام شهریور در برنامه «کتاب شب» رادیو تهران بازخوانی شود. این بازخوانی از یادداشت‌های 8 سفری که قزوه در دهه‌های مختلف به کربلا داشته است، انجام شده و سعی دارد با خاطرات این نویسنده از زیارت کربلا، شنوندگان رادیو را از راه دور، با آن جمعیت میلیونی حاضر در کربلا همراه کند. با توجه به همین موضوع، گفت‌وگویی با علیرضا قزوه نویسنده کتاب «پیاده تا خورشید» داشتیم و از این نویسنده و شاعر توانمند، نکاتی را درباره این سفرنامه پرسیدیم.

***

* انگیزه شما از نگارش این سفرنامه چه بود؟

من در ژانر سفرنامه بسیار کار کرده‌ام. برخی از این کارها به مرحله چاپ رسیده و برخی نرسیده. به عنوان مثال «پرستو در قاب» سفرنامه مکه و «قونیه در قطار» سفرنامه قونیه از سفرنامه‌هایی است که چاپ شده و سفرنامه‌ای هم از سفر کرمان نوشته‌ام اما تا به امروز به مرحله چاپ نرسیده است. «پیاده تا خورشید» هم یکی از این سفرنامه‌هاست که در آن به 8 سفری که به کربلا داشتم، پرداخته‌ام. در بین این 8 سفر، یکی به دوره صدام حسین بازمی‌گردد، یک سفر دیگر در زمان جنگ‌های داخلی عراق بود که ماجراهای بسیاری داشت. در زمان جنگ‌های داخلی عراق به دلیل نبود امنیت در این کشور، معمولا کسی به سفر کربلا نمی‌رفت ولی من این سعادت را پیدا کردم. یک زیارت اربعین دیگر نیز مصادف با شب شعر بابل شد. 5 سفر دیگر هم به زمان رواج اجتماع بزرگ پیاده‌روی اربعین بازمی‌گردد و مجموع آنچه در این سفرها بر من گذشت، همگی در کتاب «پیاده تا خورشید» گردآوری شد. 

 

* آنچه در «پیاده تا خورشید» نوشته شده را باید یک ناداستان بدانیم یا عنصر خیال هم در آن به‌کار رفته است؟

در این سفرنامه، هم از عنصر خیال و شاعرانگی بهره برده‌ام و هم از عنصر طنز چون معتقدم در زیارت اربعین شادی و غم توأمان با هم است. مومن هم باید شاد باشد و هم غمگین. هم اشک باید باشد و هم لبخند. بعضی نویسندگان هراس دارند از اینکه موضوعاتی مثل اربعین را با چاشنی طنز مطرح کنند اما به عقیده من این ترکیب، ترکیب مناسبی است و اثرگذاری متن را بالا می‌برد. 

 

* پیام اصلی کتاب چیست؟

پیام کتاب «پیاده تا خورشید» چیزی نیست جز عظمت و شکوه و ارزش سفر اربعین. این سفرنامه حکایت از آن دارد که اجتماع اربعین با این حجم از استقبال جهانی که حتی در حج هم نظیر ندارد، می‌تواند جرقه‌ای برای اتفاقاتی بزرگ‌تر مثل فتح قدس باشد و جریان تشیع را به عنوان یک جریان نمونه به دنیا معرفی کند. نه تنها تلاش رسانه‌ها در زمینه این معرفی موثر است بلکه حضور مردم کشورهای مختلف با ادیان گوناگون نیز این مسیر را هموارتر می‌کند. 

 

* آیا برای گسترده‌تر شدن دایره این معرفی، برای ترجمه این کتاب به سایر زبان‌ها اقدامی انجام شده است؟

«پیاده تا خورشید» تاکنون به زبان‌های دیگر ترجمه نشده است اما این پیشنهاد را دارم که این کتاب به زبان‌های عربی، اردو و انگلیسی ترجمه شود، زیرا در بین کشورهایی که استعداد خوبی برای بهره‌مندی از مطالب این کتاب دارند، این ۳ زبان رواج بیشتری دارد. 

 

* با توجه به اینکه یکی از این 8 سفر مربوط به زمان جنگ‌های داخلی عراق است، آیا در کتاب به شرایط سیاسی و اجتماعی آن زمان عراق هم اشاره شده یا فقط از بعد زیارت حرم امام حسین (ع) به آن پرداخته‌اید؟

در این سفرنامه، به جنگ‌های داخلی عراق هم اشاره شده است و حتی به درگیری با صدام حسین و مقتدا صدر هم پرداخته‌ام. مثلا در بخشی از کتاب خاطره‌ شبی را آورده‌ام که در حرم حضرت اباالفضل بودم و از بیرون حرم صدای تیراندازی شنیدم. بعدها شنیدم در همان شب، سردار شهید سلیمانی هم در کربلا حضور داشته است. 

 

* در نام کتاب «پیاده تا خورشید» امام حسین(ع) به خورشید تشبیه شده است؛ هنگام انتخاب این نام برای کتاب، چه وجه شبهی بین حضرت و خورشید در ذهن داشتید؟

پیش از نگارش این کتاب، قصیده‌ای سروده بودم به نام «های» که یکی از ابیاتش این بود: 

خورشید نه این است که می‌چرخد هر روز

خورشید سری بود جدا شد ز قفا، های 

در این بیت که خودم علاقه وافری به آن دارم، سر حضرت سیدالشهدا را به خورشید تشبیه کرده بودم و نام کتاب «پیاده تا خورشید» را نیز مبتنی بر همین بیت انتخاب کردم. 

 

* درباره بازخوانی این کتاب که بزودی از رادیو تهران شنیده می‌شود چه نظری دارید؟

پیشنهاد شد که این کتاب با گویندگی استاد بهروز رضوی بازخوانی شود و از رادیو به پخش برسد. من هم از این پیشنهاد استقبال کردم، بویژه زمانی که قرار شد این بازخوانی با صدای استاد بزرگ و پیشکسوتی چون بهروز رضوی انجام شود.